Op 1 september j.l. bestond de Rockacademie, officieel geheten de Fontys Rockacademie, 10 jaar.
De twee directeuren, Bertus Borgers en Gerard Boontjes, gaven bij de viering van het 10jarig jubileum, in 013 in Tilburg, een korte samenvatting van de geschiedenis van de Rockacademie waarvan ik de naamgever ben. In feite gaat deze geschiedenis terug naar de eerste jaren van de Stichting Popmuziek Nederland. Midden jaren zeventig van de vorige eeuw werden er, iets wat nu volstrekt ondenkbaar is, felle debatten gevoerd over de inhoud van kunst in het algemeen en muziek in het bijzonder. Dit was vooral een gevolg van de opkomst van de popmuziek waar de auteurs niet alleen uitvoerders van hun eigen muziek waren (vóór de komst van de popmuziek waren dat strikt gescheiden disciplines), maar dat ook deden zonder opleiding! En in de ogen van de toenmalige muziekdeskundigen, die zich bevonden in het domein van de landelijke conservatoria, was dat natuurlijk een ongehoorde en ongewenste situatie. Ik herinner mij gesprekken in het Amsterdamse Conservatorium, waar de twee partijen lijnrecht tegenover elkaar stonden: zij stelden dat onze zogenaamde muziek geen kwaliteit kon hebben omdat er geen muziekopleiding was genoten, en wij stelden dat bij het opleidingssysteem van de conservatoria van voornamelijk naspelen het muziek maken juist werd afgeleerd. Deze cultuurbarrière zou nog erg lang stand houden. De eerste vraag om veranderingen kwam in feite van gemeentelijke muziekscholen. Daar kwamen in die tijd, begin jaren tachtig, leerlingen binnengedruppeld die dolgraag les wilden krijgen op elektrische gitaar, bas, drums en jawel, keyboards. Echter, docenten op dit gebied bestonden er niet. Officieel bevoegde docenten moesten worden afgeleverd door de 12 (!) conservatoria in ons land maar hun opleiding docentmuziek leverde alleen docenten af voor het klassieke instrumentarium. Kortom, er ontstond een impasse, waarin de muziekscholen te maken kregen met een sterk teruglopend aantal leerlingen. Stichting Popmuziek Nederland werd door de rijksoverheid gevraagd hiervoor een oplossing te zoeken. Met geestverwanten uit de meer progressieve muziekscholen die dit probleem al langer onderkenden werd er op het Rotterdams Conservatorium een tweejarige opleiding uit de grond gestampt: de Opleiding Docent Popmuziek. Ik had Bertus Borgers http://www.bertusborgers.nl/ gevraagd mee te werken omdat hij een van de weinige eerste generatie popmuzikanten was die een conservatoriumopleiding had genoten. Die ervaring kon van pas komen! De opleiding was zwaar en de selectie was heftig. Alleen ervaren popmuzikanten kwamen in aanmerking waarbij ze ook nog, het blijft een conservatorium, de benodigde vooropleidingen moesten hebben genoten. Soms werd daar een uitzondering op gemaakt en een ontheffing afgeven. Door wie? Door de Landelijke Inspecteur Muziekopleidingen van het toenmalige Ministerie van WVC, dat de opleiding ook formeel moest goedkeuren. Een man met veel macht, zoveel was ons wel duidelijk!

De eerste docenten popmuziek met een goedgekeurd diploma werden na twee jaar afgeleverd en liepen direct vast op de arbeidsvoorwaarden van de CAO muziekdocenten voor muziekscholen die door de vakbonden in een ijzeren Stalinistisch kader waren gegoten. Met ander woorden: de blokfluitjuf (zonder leerlingen) zou het veld moeten ruimen voor de kersverse elektrische gitaardocent? Ook al stonden de leerlingen er voor te trappelen, dat nooit! Het gestaalde vakbondskader uit een vooroorlogs Nederland heeft zich lang tegen ‘de vernietiging van de CAO’s in het muziekonderwijs’ verzet. Maar uiteindelijk koos zij eieren voor haar geld. Overigens was ook bovengenoemde inspecteur de laatste vertegenwoordiger van de Inspectie Muziekopleidingen in Nederland. Door verdere decentralisatie werden dit soort bestuurlijke constructies één voor één afgeschaft. En zo kregen de gemeentelijke muziekscholen de vrijheid om hun onderwijssysteem naar eigen goeddunken in te richten.

De Opleiding Docent Popmuziek floreerde van 1988 tot 1994 maar werd toen door de toenmalige directeur van het Rotterdams Conservatorium in één keer vakkundig de nek omgedraaid. Het voert te ver de redenen voor dit opportunistische gedrag uiteen te zetten, maar duidelijk was wel: wij waren weer terug bij af! En, onze buik vol van de conservatoriumwereld met zijn verstarde opvattingen en benauwde conservatisme, met de klassieke muziek als eeuwige leidraad, besloten we: we gaan het zelf doen.
Langzamerhand werden de contouren van een Rockacademie zichtbaar. Er werd gereisd naar Engeland waar men meer ervaring had met dit fenomeen. De Stichting Rockacademie werd opgericht, een Plan van Aanpak werd gemaakt en er kwam belangstelling van het vooruitziende College B&W van Tilburg dat net plannen had goedgekeurd voor de eerste in Nederland nieuw te bouwen popzaal in het Veemarktkwartier: 013. Een businessplan werd opgesteld door een aantal enthousiaste mensen die precies door hadden hoe een Rockacademie eruit hoorde te zien. Ook Fontys Hogescholen toonde interesse, evenals de gemeenten Rotterdam(!) en Amsterdam.
http://www.trouw.nl/krantenarchief/1996/03/13/2584658/Rock_Academie_begint_in_Tilburg_met_dertig_studenten.html

Maar met de realisatie van het project in zicht kwam er ineens tegenstand uit een geheel andere hoek: de popmuziek zelf. Popmuziek viel niet leren op een school, maar alleen op straat en liefst nog in de goot. Het leek de reactie van een generatie die zich had moeten ontworstelen aan het gebaande, op productie gerichte opleidingspad en die zich met veel moeite als autodidact had staande gehouden. Het viel op dat deze generatie een hekel had aan ‘leren’ in de oorspronkelijke betekenis van het woord. Vergeten was dat leren heel leuk kan zijn en vooral heel nuttig en na het ontstaan van een ‘eerste didactische generatie’ zelfs noodzakelijk. In de huidige maatschappij waarin (gebrek aan) tijd een steeds grotere rol speelt, zal kennis aangereikt door ervaren muzikanten in dat opzicht van grote betekenis zijn. De Rockacademie is eigenlijk een didactische muziekversneller: waar men normaal een aantal jaren over doet, leert men hier in één jaar.
http://www.popinstituut.nl/nieuws/popmuziek-kun-je-niet-leren.1998.html

Uiteindelijk is er gekozen voor Tilburg als eerste en beste vestigingsplaats voor een volledige en na het gebruikelijke gedoe ook door het Rijk erkende (belangrijk in verband met studiebeurzen en OV-jaarkaarten) HBO-opleiding voor popmuzikanten.
Ik was blij met Tilburg. Een nieuwe opleiding moet je in alle rust kunnen ontwikkelen en lukt dat wel in de waan van de dag in randstedelijke metropolen als Rotterdam en Amsterdam?
En zo is er dus na een kwart eeuw pionierswerk de Rockacademie gekomen.
Hij bestaat nu 10 jaar.
Vaak gekopieerd maar Nimmer geëvenaard!

Jaap van Beusekom, 8 september 2009

admin Jaap van Beusekom